Vlooswijkseweg 1B, Leusden.
Zaterdag 10-17 uur / zondag 11-17 uur
Nabij het torentje van Oud-Leusden staat de Stalhouderij, een historisch pand uit 1907. Nadat een eenvoudige herberg was afgebrand, werd in 1898 Hotel Oud-Leusden gebouwd. Reizigers verplaatsten zich destijds nog met paard en wagen en negen jaar later volgde dan ook de Stalhouderij, een veilig nachtverblijf voor de paarden. Dat maakt dit pand bij uitstek erfgoed van routes, netwerken en verbindingen!
De oude bestemming is ook vandaag nog goed zichtbaar. Aan de voorgevel hangt een markant paardenhoofd, aan de muren zijn stalringen te vinden en op de gevels staan opschriften als ‘Stalling’ en ‘Stalhouderij’. Opvallend zijn de grote houten deuren met roedenraam, waardoor de koetsen en paarden werden binnengereden.
Het pand kreeg in 1919 landelijke bekendheid door de ‘dekenaffaire’. Een sergeant van het Nederlandse leger zou zichzelf hebben verrijkt met de verkoop van dekens, die in de Stalhouderij lagen opgeslagen.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog werkten in de Stalhouderij krijgsgevangenen uit de Sovjet-Unie. Ze schudden verbaasd met suikerzakjes, niet wetende wat erin zat. Al deze soldaten werden in en nabij Kamp Amersfoort om het leven gebracht en na de oorlog begraven op het Sovjet Ereveld.
In mei 2023 betrok Stichting Sovjet Ereveld de Stalhouderij, die wordt omgebouwd tot een museum over het Ereveld, dat begin 2025 zijn deuren opent.